Phụ nữ từng bị cấm mặc áo...nịt ngực vào làng

Trong mấy ngày gần đây, tin phát hiện “chất lạ” chứa trong áo nịt ngực phụ nữ (có xuất xứ từ Trung Quốc) khiến nhiều người không khỏi giật mình. Tiến sĩ khảo cổ học Vũ Thế Long (Viện Khảo cổ học) cho biết, đã có thời, áo nịt ngực phụ nữ được gọi bằng cái tên là “xa chiêng nhọn”, và ở nhiều làng quê, tục lệ của làng còn cấm phụ nữ trong làng không được mặc các loại áo này.
Ông kể:
Tôi còn nhớ vào năm 1968, có dịp cùng cụ Viện Trưởng lên di chỉ Khảo cổ học Đồng Đậu (tỉnh Vĩnh Phú cũ), khi xe đến đầu làng, thấy trên gốc đa cổ thụ treo một chiếc nong cũ trên có viết nguệch ngoạc mấy hàng chữ bằng vôi trắng:
“Cấm vào làng:
- Quần ống tuýp
- Đầu đít vịt
- Xa chiêng nhọn”.
Cụ Viện trưởng Tây học của tôi nhìn cái biển cấm lạ chẳng hiểu ra sao cả. Cụ hỏi tôi: “Thế này là thế nào hở anh?” Vội nhìn xuống cái ống quần của cụ, cái quần tây của anh con trai cụ gửi từ bên CHDC Đức về biếu. Chết chửa! Quả là nó hơi chật.
Hồi ấy, người ta cho rằng mặc áo kẻ ô vuông (ca rô), mặc quần ống chật, đầu tóc chải lật lên nom như đít con vịt là những kẻ ăn chơi, càn quấy… Tôi đành cố giải thích cho cụ biết: “Bây giờ người ta đang xây dựng nếp sống văn minh đấy cụ ạ. Mặc quần mà không nhét được vào cái ống quần một chai bia thì coi là quần ống tuýp. Nếu nhét vào được… một cái chai sâm banh thì gọi là quần ống loe. Ở Hà Nội bây giờ ra đường mà "thanh niên cờ đỏ" vớ được anh nào mặc như thế là bị cắt phăng ngay cái ống quần…” Cụ Viện trưởng của tôi lưống cuống. Cụ đi đâu cũng bằng ô tô cả nên đâu có biết. Rất may là hôm ấy vào làng, cán bộ xã thấy cụ cao tuổi, lại chức sắc, đi ô tô nên chẳng ai để ý đến cái ống quần của cụ.
Tôi còn cố nói vui cho cụ hiểu: “Khởi thủy, cái soutien bị đám thợ may nhà quê độn vải vào may cho nó nhọn hoắt, đeo vào vú con gái để gây cho đàn ông cảm giác như hai quả núi nhọn chọc vào khiêu khích.... Làng đã cấm đàn ông quần chật, đầu “đít vịt” thì cũng phải cấm luôn đàn bà mặc cái “xa chiêng nhọn” cho để nó “nam nữ bình quyền” cụ ạ!”
Ấy là chuyện xưa. Hôm qua, sau khi đọc báo xong, thấy tin phát hiện trong áo ngực phụ nữ (xuất xứ từ Trung Quốc) có “chất lạ” độc hại, tôi giật mình. Vội vàng gửi cho ông bạn già là Việt kiều bên Pháp cái mẩu tin “Cái áo ngực của Trung Quốc sản xuất bên trong có những viên thuốc lạ” để cảnh báo ông bạn vì ông có hai cô con gái đẹp như tiên.
Ông bạn già lâu ngày không về nước hỏi lại “Cái áo ngực là cái gì? Nếu cái soutien giờ dân ta gọi là cái áo ngực thì cái slip bây giờ dân mình đổi ra tiếng Việt thế nào? Hi hi”. Đành chịu vì chưa thấy báo chí nào nói về cái thứ ấy. Quả thực, giờ tiếng Việt mình cứ cải biến thế nào ấy. Chẳng lẽ gọi là cái quần bọc X, bọc Y?...
Ngày xưa, các bà các chị đâu có dùng “xa chiêng nhọn” (cũng có thể vì ngày đó không/chưa có “xa chiêng” chăng?), mà dùng áo yếm. Người phụ nữ Việt Nam từ rất xa xưa đã biết dùng cái yếm để che kín bộ nhũ hoa. Không những thế, so với xu-chiêng của phương Tây thì cái yếm còn có công dụng hơn nhiều.

Trong khi cái xu-chiêng chỉ dùng để che kín và nâng đỡ bộ nhũ hoa (không thể mặc một mình xu-chiêng được, phải có áo khoác bên ngoài) thì cái yếm của người phụ nữ Việt Nam đôi khi còn có thể dùng thay thế cho cái áo cụt, nghĩa là có thể chỉ cần mặc mỗi cái yếm. Điều này phù hợp với môi trường khí hậu xứ nhiệt đới nóng nực cũng như đặc điểm lao động sinh họa của cư dân nông nghiệp: trang phục cần thoáng mát, gọn gàng.
Tuy hình thức của cái yếm trông có vẻ đơn giản, nhưng lại không hề thô tục. Cũng vì công dụng của nó mà nó hóa ra quyến rũ khác thường. Mê cái yếm chính là mê con người mặc yếm. Hơn thế nữa, có những cách mặc yếm nó làm cho người nhìn cũng phải ngất ngây vì sự kín đáo nửa vời của nó.
Tôi trộm nghĩ: Sao chị em mình lại quên mất thứ hàng Việt tuyệt vời và duyên dáng đến thế mà cứ lao vào ăn vận những yếm Tây rồi đến cả yếm Trung Quốc để làm gì cho vừa tốn tiền mà còn độc hại? Nhưng mà nghĩ thì cũng chỉ thế thôi, chứ bây giờ còn ai đi mặc yếm nữa, họa chăng còn có mấy cô diễn viên hay khi người ta đi chụp ảnh nghệ thuật. Cũng không thể trách phụ nữ thời nay được, bởi đó là sự quy luật chọn lọc theo theo thời gian.
Nhớ lại câu chuyện treo biển cấm ở Đồng Đậu, tôi lại buồn cười mà nghĩ không biết từ vụ áo nịt ngực phụ nữ có chứa chất độc hại này, có làng quê nào lại tiếp tục treo cái bảng đầu làng rằng:
“Cấm vào làng:
- Áo nịt ngực phụ nữ của Trung quốc có chứa chất độc hại!”
Nên treo lắm chứ, tại sao lại không nhỉ?
Tuấn Linh
(Ghi theo lời kể của Tiến sĩ khảo cổ học Vũ Thế Long)
Kienthuc.net.vn